Anhwylder gorbryder

Anhwylder gorbryder

Paentiad o wyneb rhywun â phryder cronig arnyn nhw
Enghraifft o'r canlynol	dosbarth o glefyd
Math	anhwylder gwybyddol, clefyd
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae anhwylderau gorbryder yn glwstwr o anhwylderau meddwl a nodweddir gan deimladau sylweddol ac afreolus o bryder ac ofn.^[1] Mae hyn yn achosi nam sylweddol ar yr unigolyn yn ogystal â sut y gall gymdeithasu a gweithio.^[1] Mae gorbryder yn taro pawb yn ystod eu hoes, ond nid i'r un graddau. Gall gorbryder achosi symptomau corfforol, seicosomatig a gwybyddol, megis aflonyddwch, anniddigrwydd, blinder hawdd, anhawster canolbwyntio, cyfradd curiad y galon uwch, poen yn y frest, poen yn yr abdomen, ac amrywiaeth o symptomau amrywiol eraill.^[1]

A lafar, mae'r geiriau gorbryder ac ofn (anxiety a fear) yn aml yn cael eu defnyddio'n gyfnewidiol. Mewn defnydd clinigol, mae iddynt ystyron gwahanol: diffinnir gorbryder fel cyflwr emosiynol annymunol lle heb ei adnabod yn union, neu'n cael ei weld yn afreolus neu'n anochel, tra bod ofn yn ymateb emosiynol a ffisiolegol i fygythiad allanol cydnabyddedig.^[2] Mae'r term ymbarél anhwylder gorbryder yn cyfeirio at nifer o anhwylderau penodol sy'n cynnwys ofnau (ffobiau) neu symptomau o orbryder.^[1]

Mae yna sawl anhwylder gorbryder, gan gynnwys anhwylder gorbryder cyffredinol, ffobia penodol, anhwylder pryder cymdeithasol, anhwylder pryder gwahanu, agoraffobia, anhwylder panig, a mutistiaeth ddetholus.^[3][4] Gellir gwneud diagnosis o'r anhwylder unigol gan ddefnyddio'r symptomau penodol ac unigryw, neu drwy edrych ar beth a sbardunodd y digwyddiadau, ac amseriad y digwyddiadau hyn.^[5] Os yw person yn cael diagnosis o anhwylder o orbryder, rhaid i weithiwr meddygol proffesiynol fod wedi gwerthuso'r person i sicrhau na ellir priodoli'r pryder i salwch meddygol neu anhwylder meddwl arall. Mae’n bosibl i unigolyn gael mwy nag un anhwylder gorbryder yn ystod ei fywyd neu ar yr un pryd ac mae anhwylderau gorbryder yn cael eu nodi gan gwrs a thaflen amser perthnasol.^[6] Ar gyfer unigolion â phryder, mae yna nifer o driniaethau a strategaethau a all wella eu hwyliau, eu hymddygiad, a'u gallu i weithredu ym mywyd pob dydd.

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2 1.3} Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th edition: DSM-5. American Psychiatric Association,American Psychiatric Association. 2013. t. 189–195. ISBN 978-0-89042-555-8. OCLC 830807378.
2. ↑ World Health Organization (2009). Pharmacological Treatment of Mental Disorders in Primary Health Care (PDF). Geneva. ISBN 978-92-4-154769-7.
3. ↑ Schacter, D. L., Gilbert, D. T., & Wegner, D.M. (2011). Psychology: Second Edition. New York, NY: Worth.
4. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw DSM52
5. ↑ "Anxiety Disorders in Later Life: Differentiated Diagnosis and Treatment Strategies". Psychiatric Times 26 (8). 2008. http://www.psychiatrictimes.com/display/article/10168/1166976.
6. ↑ Hovenkamp-Hermelink (2021). "Predictors of persistence of anxiety disorders across the lifespan: a systematic review". The Lancet Psychiatry 8 (5): 428–443. doi:10.1016/S2215-0366(20)30433-8. PMID 33581052. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(20)30433-8.